W dniu 1 grudnia 2012 r. w Muzeum Dialogu Kultur w Kielcach odbyła się III międzynarodowa Konferencja „Śladami wspólnej historii w drodze do europejskiego partnerstwa narodów”. W konferencji udział wzięli m.in. ukraińscy i polscy pracownicy naukowi oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych. Konferencja została podzielona na trzy bloki tematyczne: historyczny, europejski i panel związany z działalnością III sektora.

Organizatorem konferencji było Stowarzyszenie Integracja Europa – Wschód przy współpracy z ukraińskimi organizacjami pozarządowymi z Winnicy i Chmielnickiego.

W konferencji wzięli udział goście z Ukrainy – przedstawiciele partnerskich organizacji pozarządowych z Winnicy i Chmielnickiego, z którymi Stowarzyszenie Integracja Europa – Wschód w 2011 roku zrealizowało projekt pn. „Śladami wspólnej historii w drodze do europejskiego partnerstwa narodów. Międzynarodowe Centrum Dialogu i Demokracji im. prof. Bronisława Geremka w Winnicy”. Projekt współfinansowany przez MSZ dał początek organizacjom ww. konferencji.

Udział w konferencji wziął również Konsul Generalny Ukrainy w Krakowie Witalij Maksymenko. Wśród przybyłych gości znaleźli się również Starosta Kielecki Zdzisław Wrzałka, Ryszard Białacki – główny specjalista ds. współpracy zagranicznej w Urzędzie Marszałkowskim oraz dr hab., profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie Andrzej Kozera.

W panelu historycznym prelegenci podkreślili znaczenie wspólnej historii oraz dziedzictwa kulturowo-cywilizacyjnego, które stanowią ważny element w mentalności i percepcji narodu polskiego i ukraińskiego.

Prof. UJK dr hab. Oleg Leszczak (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) wygłosił referat nt. ukraińskiej i polskiej mentalności w aspekcie kulturowo-cywilizacyjnym.

Ałła Lipska (starszy współpracownik naukowy Winnickiego Obwodowego Muzeum Regionalnego) przedstawiła prezentację pt. „Sakralna katolicka architektura Podola”.

Dodatkowym elementem wzbogacającym wystąpienia prelegentów, były prezentacje multimedialne (w tym również film pt. „Potoccy na Podolu” nakręcony przez Natalię Andrijczuk – dziennikarkę ukraińskiej państwowej stacji telewizyjnej w Winnicy).

Blok europejski poświęcony został analizie szans, wyzwań i zagrożeń jakie rysują się przed współpracą polsko-ukraińską w bliskiej przyszłości. W oparciu o doświadczenia historyczne, ale przede wszystkim mając na uwadze aktualne warunki w jakich funkcjonują nasze społeczności, prelegenci zwrócili uwagę na potencjalne kierunki rozwoju kooperacji ukraińsko-polskiej.

Dr Witold Sokała (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) wygłosił referat nt. nacjonalizmów w Europie Środkowo-Wschodniej. Oksana Bondar (Winnickie Regionalne Centrum Informacji „Kreatyw”) przedstawiła prezentację nt. znaczenia ukraińskich NGO w aspekcie Partnerstwa Wschodniego. Podczas swego wystąpienia dokonała także analizy bieżącej sytuacji organizacji pozarządowych na Ukrainie.

Olena Diaczuk (Winnicka Obwodowa Biblioteka Naukowa im. K. A. Timiriaziewa) przedstawiła prezentację pt. „Rola biblioteki we współpracy polsko – ukraińskiej (doświadczenie pracy Winnickiej Obwodowej Biblioteki Naukowej im. K.A. Timiriaziewa)”.

Prof. Jurij Shalapko (Ukraińsko – Polskie Centrum Chmielnickiego Narodowego Uniwersytetu) zaprezentował zarys historyczny oraz obecne wspólne inicjatywy naukowe Polski i Ukrainy na wybranych przykładach.

Na zakończenie tego panelu Jerzy Darowski (ekspert ukraińskiego Stowarzyszenia Agencji Rozwoju Regionalnego NARDA) wygłosił referat pt. "O pożytkach z aktywnego podążania śladami historii, trwania w teraźniejszości i patrzenia w przyszłość".

W ostatnim panelu, połączonym z dyskusją przedstawiciele organizacji pozarządowych podjęli próbę oceny dotychczasowych działań III sektora w ramach współpracy polsko-ukraińskiej, a także wskazali perspektywy rozwoju kooperacji, uwzględniając przy tym aspekty prawne. Wystąpienia uczestników konferencji zakończyły się dyskusją, w której dokonano wymiany dobrych praktyk, a także wypracowano rekomendacje mające na celu przyczynienie się do wzrostu efektywności współpracy Polski z Ukrainą, a także z innymi państwami wschodnimi.

Marta Kacwin (ukrainistka, tłumacz) przedstawiła prezentację pt. „By język giętki powiedział wszystko co pomyśli głowa. Wolontariusze i język polski w Winnicy”. Łukasz Chlebny (prawnik) przedstawił prawne aspekty funkcjonowania międzynarodowych federacji organizacji pozarządowych. Stanislav Danilov (Fundusz Charytatywny „Podil’ska Gromada”) dokonał prezentacji możliwości współpracy międzynarodowej NGO na rzecz działalności charytatywnej na przykładzie organizacji „Podil’ska Gromada” w Winnicy.

Krzysztof Kalita (prezes Stowarzyszenia Integracja Europa – Wschód) dokonał prezentacji polsko – ukraińskich projektów realizowanych przez Stowarzyszenie Integracja Europa – Wschód.

Panel zakończyła dyskusja nt. perspektyw rozwoju współpracy NGO we Wschodniej Europie.
Po konferencji uczestnicy zwiedzili Muzeum Dialogu Kultur. Wystawy i działalność jednostki przedstawiła Monika Rosmanowska – kierownik Muzeum.
Warto także zaznaczyć, iż konferencja była na żywo relacjonowana w portalu społecznościowym Facebook.

Reasumując można stwierdzić, że założenia konferencji zostały w pełni osiągnięte. Konferencja stała się platformą wymiany poglądów przedstawicieli różnych środowisk poczynając od pracowników naukowych, przedstawicieli NGO’s, prawników, na wolontariuszach kończąc. Różnorodność środowisk, reprezentowanych przez uczestników konferencji przyczyniła się do uwzględnienia wielu aspektów bardzo ważnych dla przyszłej współpracy.

Jesteśmy przekonani, iż cykliczna już konferencja „Śladami wspólnej historii w drodze do europejskiego partnerstwa narodów” niewątpliwie przyczynia się do wzmocnienia polsko – ukraińskiej współpracy w wymiarze naukowym, pozarządowym i kulturowym.

Tekst: Olga Śmietana, Krzysztof Kalita